Để làm món xôi cọ, người ta chọn quả cọ ở những cây cọ nếp, được cho là có vị béo ngậy hơn cọ tẻ.
Cách Làm xôi cọ đơn giản mà cực kỳ thơm ngon, với vị bùi ngậy của cọ, vị thơm dẻo của gạo nếp nương mang lại hương vị độc đáo, lạ miệng cho cả gia đình cùng thưởng thức.
Đến mùa cọ chín, bà con hái, rửa sạch cọ để ỏm theo kinh nghiệm truyền thống.
Cách chế biến rất đơn giản, không cầu kỳ, song đây là một trong những nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Tày ở xứ Tuyên. Vào khoảng tháng 11, 12 âm lịch là mùa cọ chín, người dân ở huyện Na Hang lại lựa những quả cọ nếp để làm xôi. Món ăn này từ lâu đã trở nên thân thuộc và người dân nơi đây đi đâu cũng nhớ về.
Để làm món xôi cọ, người Tày ở Na Hang chọn quả cọ nếp có vị béo và ngậy. Cọ tẻ cũng có thể làm được xôi nhưng thường không ngậy và dẻo. Quả cọ được rửa sạch sau đó đem cọ thả vào nồi nước sôi lăn tăn, để một lúc là cọ sẽ chín mềm. Khi cọ được ỏm chín thì vớt ra để ráo nước. Ổm cọ cũng là một nghệ thuật. Người ta không ỏm cọ khi nước sôi sùng sục, vì nhiệt độ quá nóng mà teo đi, quắt lại, ăn cứng và chát. Cọ cũng không thể ỏm quá lâu, khi mặt nước nổi những váng màu vàng, cọ từ màu xanh sậm chuyển sang màu vàng là được.
Khi cọ được ỏm chín thì vớt ra để ráo nước.
Xôi sau khi bạn đã đồ chín, bạn đổ xôi vào mâm nhôm. Sau đó đổ phần thịt cọ bạn đã xao trộn vào xôi. Thao tác trộn xôi phải thật nhuyễn, đều tay, càng trộn nhuyễn càng ngon, từ màu xôi trắng phải chuyển sang màu vàng óng của thịt cọ. Tinh dầu cọ ngấm vào xôi tạo thành một màu rất đẹp, hương thơm của gạo nếp và cọ tỏa mùi thơm nức.
Gạo nếp dùng để nấu cũng phải được chọn kỹ càng thì xôi mới dẻo, thơm, hạt bóng mẩy. Gạo được ngâm nước qua đêm sau đó vo sạch, cho thịt cọ vào bóp nhuyễn, thêm một chút muối thêm phần đậm đà.
Sau đó bạn tách thịt ra khỏi hạt cọ, đi xào lên và Nêm nếm đủ vị bạn nên nêm bột canh mặt 1 chút xíu tùy vào lượng xôi bạn đã nấu.
Gạo nếp được đồ chín trong chõ gỗ thành xôi. Sau đó, bỏ hạt cọ lấy phần thịt cọ trộn với xôi đã đồ chín.
Tinh dầu cọ và cùi ngấm vào gạo tạo thành một màu rất đẹp. Gạo sau đó được cho vào chõ đồ chín, hương thơm của gạo nếp và cọ tỏa mùi thơm nức. Nhiều người còn trộn thêm hành mỡ đã phi thơm vào khiến cho món xôi cọ càng thơm quyến rũ.
Khi thưởng thức xôi cọ, ban đầu bạn sẽ cảm nhận một chút vị chát, đắng nhưng càng ăn càng thấy hương vị béo ngậy.
Theo: ĐNTQ