Đền Cảnh Xanh

Di tích đền Cảnh Xanh thuộc tổ 17, phường Minh Xuân, thành phố Tuyên Quang. Đền khởi nguyên là một ngôi điện thờ nhỏ được xây dựng vào khoảng nửa cuối thế kỷ XIX, bằng vật liệu tranh, tre, nứa, lá. Đền Cảnh Xanh được người xưa dựng nên để thờ phụng vị Thánh Mẫu Thượng ngàn (hay tên chữ là Lâm cung Thánh Mẫu) mà nhân dân thường gọi là Bà chúa Thượng Ngàn, cai quản miền rừng núi và ngàn cây. Nơi con người bày tỏ niềm tôn kính với Thánh Mẫu Thượng ngàn và thể hiện ước vọng cuộc sống bình yên, mùa màng tươi tốt của con người vùng sơn cước.

 

 

    Đền nằm trên một khu đất cao, dưới chân là ngọn đồi nhỏ. Cửa đền quay hướng Tây nơi có dòng Lô giang uốn khúc. Cũng như nhiều ngôi đền trên làng quê Việt Nam - nơi sinh tụ, quần cư của cư dân nông nghiệp, đền Cảnh Xanh được dựng theo thuyết phong thủy: "Tiền minh đường hữu hậu chẩm". Phía trước ngôi đền có một cây xanh (cây xi) cổ thụ. Bởi vậy, khi dựng đền, người dân nơi đây đã lấy tên của cây xanh cổ thụ đặt tên cho ngôi đền. Là Bà chúa Thượng Ngàn gắn với núi rừng và ngàn cây, nên người dân kiêng dùng từ "cây" (là tên húy của Ngài) và đọc chệch đi là từ Cảnh.
    Trải qua bao thăng trầm biến thiên của lịch sử, cùng với thời gian ngôi đền đã trải qua nhiều giai đoạn trùng tu, sửa chữa. Đến năm 2011, chính quyền cùng nhân dân địa phương đã tiến hành đợt trùng tu lớn tòa tiền đường và tòa hậu cung.
    Từ bao đời nay ngôi đền đã gắn bó với lịch sử vùng đất Tuyên Quang. Những người dân nơi đây đã bằng công sức và trí tuệ của mình xây dựng nên những giá trị tinh thần và vật chất cho miền sơn cước xú Tuyên. Đó là nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân thành Tuyên trải qua bao thế hệ, đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu tâm linh của của người dân, thể hiện khát vọng truyền đời của ngư dân nông nghiệp lúa nước nhờ siêu lực của Đức Thánh Mẫu mà ban cho cuộc sống bình yên, mưa thuận gió hòa, có được mùa vụ bội thu.
    Ngôi đền thể hiện một giá trị nhân bản sâu sắc và mang tính truyền thống tốt đẹp trong văn hóa ứng xử của con người Việt Nam nói chung và cư dân thành Tuyên nói riêng, đó là đạo lý "uống nước nhớ nguồn". 

Đỗ Linh


Bài viết liên quan