Đã từ bao đời nay, nghề thêu hoa văn trên váy áo của người Dao tiền chủ yếu do người phụ nữ đảm nhiệm. Hiện nay, chị em phụ nữ dân tộc Dao tiền ở thôn Khuổi Xoan đang truyền dạy cho nhau để giữ gìn nghề thêu truyền thống của dân tộc mình. Đối với người phụ nữ dân tộc Dao tiền ở thôn Khuổi Xoan, ngoài những lúc lao động chăn chỉ trên nương, ngoài ruộng, khi về nhà họ lại chăm chỉ với những đường kim, mũi chỉ để thêu, dệt làm nên những bộ trang phục với nhiều hoa văn độc đáo, tinh tế, mang đậm nét đặc trưng của dân tộc mình. Theo phong tục từ xưa, con gái người Dao trước khi lấy chồng phải biết thêu thùa, may vá để tự tay dệt váy cưới cho mình. Vì vậy, ngay từ khi còn nhỏ, các thiếu nữ được các bà, các mẹ dạy cách thêu thùa, từ những công đoạn giản đơn đến phức tạp, từ những chi tiết nhỏ đến cách nhuộm những tấm áo chàm đã bị bạc màu; tự tay thêu, may những bộ quần áo của mình để mặc lúc ở nhà, đi chợ, đi đám cưới, lên nương, chơi hội xuân... Nhìn vào quần áo là mọi người biết được người con gái, người phụ nữ đó có khéo léo hay không. Một bộ trang phục truyền thống của người Dao phải dệt, thêu mấy tháng mới xong. Hoa văn và trang sức bạc trên trang phục của phụ nữ Dao tiền có nhiều hình ngôi sao với nhiều cánh tượng trưng cho sức mạnh của thiên nhiên, vũ trụ. Nguyên liệu chính để làm ra sản phẩm thêu thổ cẩm là sợi cây đay, lanh có sẵn tại địa phương. Để có sản phẩm thêu thổ cẩm phải trải qua các công đoạn chính, gồm: trồng đay, tuốt lanh, se sợi, dệt vải, nhuộm vải rồi thêu. Thổ cẩm là loại vải chủ yếu để may quần áo, khăn và các vật dụng trong gia đình, như: chăn, địu, tấm trải gối, trải giường... Tuy nhiên, theo thời gian cùng với sự phát triển của xã hội, hiện nay nghề trồng đay, tuốt lanh, se sợi, dệt vải đã không còn vì phụ nữ người Dao tiền ở Khuổi Xoan thường ra chợ mua vải, mua chỉ về thêu váy áo. Hiện nay chỉ có những người phụ nữ có tuổi mới biết thêu dệt váy áo, còn những người trẻ tuổi mặc dù rất yêu thích trang phục của dân tộc mình nhưng lại không biết làm.
Chị em phụ nữ dân tộc Dao tiền thôn Khuổi Xoan truyền dạy cho nhau nghề thêu váy áo truyền thống
Không muốn bản sắc văn hóa của dân tộc mình bị mai một, những năm gần đây chị em phụ nữ người Dao tiền ở thôn Khuổi Xoan đã nỗ lực truyền dạy lại cho con cháu trong nhà cũng như các cô gái trẻ trong thôn cách thêu thùa trang phục truyền thống. Các bà, các chị thường xuyên giảng giải về ý nghĩa của từng nét hoa văn, từng đường kim mũi chỉ, cách kết hợp màu sắc của các sợi len, sợi chỉ để làm nên nét hấp dẫn của bộ trang phục truyền thống. Với sự tâm huyết của các bà, các mẹ trong việc truyền dạy nghề thêu váy áo truyền thống của dân tộc mình cho thế hệ con cháu, hiện nay những phụ nữ trẻ tuổi trong thôn đã tích cực hơn trong việc học thêu váy áo của dân tộc mình. Nhiều chị em mặc dù mới học nhưng cũng muôn tự tay làm cho mình bộ trang phục của dân tộc thật đẹp để mặc vào dịp Lễ, Tết… Vào những lúc nông nhàn hay là dịp Tết chị em phụ nữ trong thôn lại tập trung nhau lại thành từng nhóm để dạy cho nhau các thêu và may trang phục của dân tộc mình. Người già dạy cho người trẻ, người biết nhiều dạy cho người chưa biết… tất cả phụ nữ dân tộc Dao tiền trong thôn đang cùng nhau giữ gìn nét đẹp văn hóa độc đáo của dân tộc mình.
Nhiều chị em phụ nữ trẻ đã tự tay thêu cho mình những bộ váy áo truyền thống để diện trong dịp Lễ, Tết
Để bảo tồn văn hóa truyền thống, trong đó có nghề thêu của dân tộc Dao tiền ngoài sự nỗ lực của chị em phụ nữ người Dao tiền thì đòi hỏi sự vào cuộc của cả cấp ủy chính quyền địa phương cùng với cả cộng đồng, đ làm giàu thêm sự đa dạng văn hóa các dân tộc sinh sông trên địa bàn. Qua đó, góp phần vào việc phát triển du lịch của địa phương.
Theo lambinh.tuyenquang.gov.vn/