Để làm ra được chiếc bánh ngon, đạt tiêu chuẩn đòi hỏi người làm bánh phải tỉ mẩn và tinh tế, có những thao tác thành thạo, điêu luyện trong từng công đoạn. Bánh gai được làm từ lá gai, gạo nếp, đỗ xanh, dừa tươi, mứt bí, hạt sen, dầu chuối, mỡ lợn. Muốn có chiếc bánh thơm ngon phải chọn gạo nếp cái hoa vàng, đãi sạch rồi ngâm với nước lạnh qua đêm sau đó để ráo nước và xay thành bột. Lá gai phơi khô tước bỏ hết gân, thái nhỏ đem luộc rồi vắt kiệt nước, xay nhuyễn trộn với bột và mật mía làm vỏ bánh. Nhân bánh cũng được chuẩn bị công phu không kém, mỡ lợn được muối bằng đường thật khéo, sao cho mỡ không còn ngấy, có độ giòn như mứt bí. Hạt sen chế biến sao cho mỗi hạt đều mềm và không bị nát, còn nguyên hương vị. Khi ăn bánh, ai cũng sẽ ngất ngây với vị ngọt mà thanh, vị ngậy mà không ngán, lại dẻo mịn từ vỏ bánh đến mềm xốp của nhân bánh. Sự hòa quyện của lá gai và mùi thơm của gạo nếp với lá chuối khô tạo nên hương vị rất đặc trưng của bánh gai.
Hiện nay, Chiêm Hóa có 11 hộ chuyên làm bánh gai với nhiều thương hiệu, nhưng nổi tiếng nhất là nhà bà Sâm Sủi ở tổ A2 thị trấn Vĩnh Lộc. Trung bình mỗi ngày một cơ sở sản xuất gói 250 cặp bánh, khi có đơn đặt hàng thì số lượng bánh có thể lên đến hàng nghìn chiếc.
Bánh gai Chiêm Hóa đang là một sản phẩm ẩm thực, du lịch độc đáo. Để khai thác tối đa lợi thế này, trong thời gian tới thương hiệu Bánh gai Chiêm Hóa rất cần sự quan tâm của các cấp các ngành, địa phương trong việc quảng bá thương hiệu, tìm đầu ra cho sản phẩm.
Đỗ Linh