Di tích Đền Kiếp Bạc

Di tích đền Kiếp Bạc thuộc phường Tân Quang, thành phố Tuyên Quang. Đền Kiếp Bạc hay còn có tên chữ là "Kiếp Bạc linh từ" (đền thiêng Kiếp Bạc). Đền được dựng lên thờ Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn, một nhân vật kiệt suất trong lịch sử, một người anh hùng dân tộc đã có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông xân lược nước ta vào nửa cuối thế kỷ XIII để viết lên bản hhùng ca bất hủ với hào khí Đông A của quân dân Đại Việt. Bằng tất cả niềm tin ngưỡng vọng và sự tôn kính của người dân Tuyên Quang nói riêng và nhân dân Đại Việt nói chung Ông đã được suy tôn là vị thánh, người cha tinh thần của dân tộc Việt Nam tôn kính và lập đền thờ để thờ phụng: "Tháng tám giỗ cha thánh ba giỗ mẹ"

    Đền được tọa lạc trên một khu đất cao bên dòng sông Lô, đền lấy dòng sông Lô làm tiền minh đường ( theo quan niện là nơi tụ thủy, tụ phúc), lại lấy ngọn La Sơn làm hậu chẩm tạo thành một thế vững chắc để trường tồn với thời gian.


Lô giang tại kỳ tiền
La sơn tại kỳ hậu
(Sông Lô ở trước mặt
Núi Là án sau lưng).


    Cửa đền quay hướng Đông Nam - nơi có dòng sông Lô giang uốn khúc trông ra bãi bồi tựa "đảo ngọc", có dãy núi Dùm làm bức bình phong bao bọc ở thế tay ngai. Tất cả tạo cho nơi đây một thế đất như "rồng cuộn hổ chầu". Ở thế đất địa linh "sơn kỳ thủy tú", phong cảnh hữu tình đã làm tôn vẻ thanh tao thoát tục cho Kiếp Bạc linh từ và người xưa đã từng nói về vẻ đẹp của ngôi đền qua đôi câu đối:


Thánh địa nguy nga thiên cổ miếu
Uy linh thánh tích vạn niên tồn.
(Miếu cổ nguy nga muôn đời nơi thánh địa
Thánh tích uy linh vạn năm còn mãi).



     Đền Kiếp Bạc xưa kia là một ngôi miếu "Kiếp Bạc linh từ" được xây dưng vào khoảng thế kỷ XIX, niên hiệu Gia Long triều Nguyễn (1802 - 1819) đền được xây dựng theo lối kiến trúc hình chữ Đinh (T), tường hồi bít đốc tay ngai - mang phong cách kiến trúc thời Nguyễn. Qua khoảng saan hẹp là tới tòa tiền đường với kiến trúc ba gian kiểu tường hồi bít đốc tay ngai, mái lợp ngói móc, trên bờ nóc có đắp hình lưỡng long chầu nguyệt, tòa tiền đường là nơi thờ ba vị trong hệ thống thờ tượng của Đạo giáo Việt Nam (Ngọc Hoàng thượng đế, Nan Tào, Bắc Đẩu). Tòa hậu cung được nối với tiền đường bởi hai cửa ở chính giữa cạnh ban thờ Ngọc Hoàng thượng đế. Tòa hậu cung là vị trí trung tâm của đền Kiếp Bạc, bên trong có treo bức hoành phi sơn son thiếp bạc bằng gỗ, hai bên có treo hai câu đối chữ Hán bằng gỗ ca ngợi Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn. Tượng của Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn được đặt ở vị trí trung tâm và trang trọng nhất cảu toàn hậu cung, tượng được đặt trong một khám thờ lớn bằng gỗ, được sơn son thếp vàng. Ngoài hệ thống tượng thờ, tòa hậu cung còn treo một quả chuông nhỏ thời Nguyễn.
     Có thể nói đền Kiếp Bạc là sự hỗn dung của văn hóa Việt Nam, nơi tiếp nhận nhiều tín ngưỡng mang tính bản địa: Là sự kết hợp giữa Đạo giáo, Đạo thờ mẫu Việt Nam và đặc biệt là tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên - thể hiện đạo lý "uống nước nhớ ngồn" đã in đậm trong tiềm thức của mỗi người đân đất Việt.

 

(Tượng Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn)


     Từ bao đời nay ngôi đền Kiếp Bạc đã gắn bó với lịch sử vùng đất Tuyên Quang. Những người dân nơi đây đã bằng công sức  và trí tuệ của mình xây dựng nên những giá trị tinh thần và vật chất cho miền sơn cước Tuyên Quang. Đó là nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân thành Tuyên trải qua bao thế hệ. Đền đã đáp ứng và thỏa mãn được nhu cầu tâm linh của người dân miền sơn cước, thể hiện khát vọng ngần đời của cư dân nông nghiệp lúa nước nhờ vào siêu lực của Đức Thánh Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn mà ban cho   cuộc sống bình yên, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu cuộc sống hạnh phúc no đủ.
     Từ khi khởi dựng đến nay, trải qua bao biến thiên của lịch sử cùng sự tác động của điều kiện tự nhiên nên kiến trúc khởi nguyên của ngôi chùa đã bị thay đổi nhiều nhưng bằng niềm ngưỡng vọng và thành kính đối với Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn, người dân địa phương cùng các khách thập phương đã công đức để trùng tu tôn tạo cho ngôi đền và bảo quản tốt những di vật của đền. Đặc biệt vào năm 2002 chính quyền cùng nhân dân tiến hành kè đá và hàng rào bảo vệ sinh quanh làm cho cảnh quan của di tích ngày thêm khang trang sạch đẹp hơn.
 

Trần Huyền


Bài viết liên quan