Trong y học, rau dớn là một loại thảo mộc dùng để chữa các bệnh phổ biến như cảm, ho, viêm họng... Theo đông y, rau dớn còn là loại rau có tính mát, lợi tiểu, chống táo bón, rau có thể phơi khô để dành nấu nước uống giải nhiệt. Ăn rau dớn sẽ làm máu lưu thông, giải độc và giải nhiệt trong mùa nắng nóng, chất nhầy trong lá có tác dụng nhuận trường và làm dịu đau lưng. Rau dớn có tính mát, lợi tiểu, chống táo bón, làm ngưng các cơn đau âm ỉ do viêm đại tràng, và giúp dễ ngủ, ngủ sâu, giúp cơ thể khỏe mạnh.
Từ rau dớn người ta có thể chế biến nhiều món ăn dân dã như rau dớn luộc, nộm rau dớn, rau dớn xào tỏi, canh rau dớn. Rau khi được hái về, phơi nắng cho hơi héo rồi chần qua bằng nước sôi. Nếu làm nộm sẽ được bóp qua muối, vắt kỹ, và trộn cùng vừng lạc, tỏi, ớt, giấm, đường. Khác các món nộm miền xuôi, nộm rau dớn được trộn cùng thịt bò khô xé nhỏ, thêm chút hương vị thảo quả, hoa hồi, làm thực khách cảm nhận được đầy đủ hơn các hương vị của núi rừng Nà Hang. Nộm rau dớn khi ăn sẽ cảm nhận được mùi thơm đặc trưng của các loại rau, vị bùi của rau dớn, vị chua ngọt xen lẫn một chút vị cay của ớt.
Món rau dớn xào cũng là những cọng rau đã phơi hơi héo, được đầu bếp nhanh tay đảo đều trên mỡ nóng, thêm vài nhánh tỏi, chút mẻ đã ngấu. Người có kinh nghiệm thường xào lẫn vài chiếc lá đu đủ non, để rau dớn xào không bị nhớt. Đĩa rau xanh nõn, cùng những miếng tỏi trắng tinh, cùng với hương vị đặc trưng của mẻ như mời gọi những thực khách thưởng thức món ăn này. Bên cạnh đó, lá rau dớn non giữa sạch giã nhỏ có thể làm cầm máu vết thương, thân, rễ rửa sạch, thái nhỏ sắc lên có thể điều trị sốt rét...
Hiện nay, rau dớn đã trở thành đặc sản và có mặt tại rất nhiều nhà hàng ở các tỉnh, thành phố nước ta. Nhưng phải ăn rau dớn ở Nà Hang, Tuyên Quang được chế biến bằng nước nguồn và các hương vị núi rừng Nà Hang mới cảm nhận được hết vị ngon thơm, bùi vốn có của loại rau này.
Kim Linh